Hayatı tehdit eden cilt kanserine neden olan melanomun kaynağı melanosit adı verilen hücrelerdir. Melanositler cilde rengini veren ve bronzlaşmayı sağlayan melanin pigmentini üretir. Melanom, melanositlerin anormal, aşırı ve kontrolsüz çoğalması sonucu ortaya çıkar ve diğer organlara yayılma riski taşır.
Cilt kanseri türleri nelerdir?
Üç tür cilt kanseri vardır. Bunlar bazal hücreli kanser, skuamöz hücreli kanser ve melanomdur. Bazı kanser türlerinin tedavisi kolay olsa da bazıları yaşamı tehdit edici olabilir.
Bazal hücre kanseri
Cildin üst tabakasındaki bazal hücrelerde ortaya çıkan bir kanser türüdür. Bu en yaygın cilt kanseri türüdür. Çoğunlukla güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde görülür. Açık tenli olanlar bu kanser türü açısından risk grubundadır. Hastalık ilerleyen yaşlarda ciltte yaralar, kabarcıklar ve kırmızı lekeler şeklinde kendini gösterebilir.
Skuamöz Hücre Kanseri:
Skuamöz hücreli kanser, bazal hücreli kansere benzer özelliklere sahiptir. Aralarındaki fark, skuamöz hücreli kanserin, derinin orta ve dış katmanlarını oluşturan skuamöz hücrelerde gelişmesidir. En sık UV ışınlarına maruz kalan yüz, saçlı deri, boyun ve ellerde görülür. Ancak vücudun güneşe maruz kalmayan bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Belirtileri ve risk grubu bazal hücreli kansere benzer. Yayılma olasılığı yüksek olduğundan yassı hücreli kanserin erken tanı ve tedavisi önemlidir.
Melanom:
Melanom cilt kanserinin en tehlikeli ve nadir görülen türüdür. Cilde renk veren melanosit hücrelerinin kontrolsüz çoğalması sonucu görülür. Genetik yatkınlık ve UV ışınlarına maruz kalma hastalığın nedenleridir. Tedavi edilmezse tüm vücuda yayılabilir. Vücudun herhangi bir yerinde siyah, kahverengi, mavi veya mor lekeler şeklinde görülebilir.
Cilt Kanserini Önlemenin Yolları
Cilt kanserleri genellikle cilt yüzeyinde başladığı için erken teşhis şansı oldukça yüksektir. Erken teşhis için kişinin belirli aralıklarla kendi cildini kontrol etmesi faydalıdır. Bunun için ayda bir kez düzenli olarak ayna karşısında çıplak muayene olunması önemlidir. Kendi kendine muayene çok önemlidir.
Saçlı deri, boyun, omuzlar, sırt ve göğüs yüzden aşağı doğru incelenmelidir. Kasıkları, kolların ve bacakların iç kısımlarını, ayak tabanlarını ve ayak parmaklarının aralarını unutmayın. 5 dakikadan kısa süren bu işlemin düzenli aralıklarla yapılması cilt kanserine hazırlıklı olmak için gereklidir.
Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak cilt kanseri riskinin azaltılmasında büyük önem taşıyor. Özellikle yaz aylarında doğrudan güneş ışınlarına maruz kalmamak, koruyucu kıyafet ve güneş kremi kullanmak, solaryum gibi yapay ultraviyole ışınlara uzun süre maruz kalmamak gerekir.
Cilt kanserinin nedenleri nelerdir?
Cilt kanserinin gelişiminden sorumlu olabilecek risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
- Açık tenli, kızıl saçlı veya çilli olmak
- Ailede ve kişisel cilt kanseri geçmişine sahip olmak
- UV ışınlarına, güneş yanığına veya bronzlaşmaya uzun süre maruz kalma
- Vücutta birden fazla ben
- zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmak
- Yoğun radyasyona maruz kalma
- Toksik kimyasallara uzun süre maruz kalma
- iyileşmeyen açık yaralar
- Sigara içmek
- ilerleyen yaş
- organ nakli geçirmiş olmak
- Bazı cilt hastalıkları ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar
Cilt kanseri nasıl tedavi edilir?
Genellikle alınan ve incelenen dokuda melanomun patoloji raporuyla doğrulanması durumunda o bölgeye cerrahi işlem uygulanır. Ameliyatla çıkarılacak dokunun sınırları, melanom ve çevresinde belli miktarda sağlıklı dokuyu içerecek şekilde belirlenir.
Melanomun öncelikli tedavi yöntemi cerrahidir. Hastalığın evresine ve hastanın özelliklerine göre cerrahi tedaviye kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve/veya hedefe yönelik tedavi gibi ek yöntemler de eşlik edebilir.
